एक्कासी होइन । पहिले म नास्टको प्राज्ञ थिए, पछि व्यवस्थापन परिषद्मा सदस्य भए अनि अहिले उपकुलपति । नास्टलाई नजिकबाट नियाल्दै आइरहेको थिए ।

नास्ट कसरी चलेको भन्ने विषयमा तपाईलाई पनि थाहा नै छ । अब अहिलेको वर्तमान अवस्थाको एक स्वेत पत्र बनाउने अनि त्यसको आधारमा एक दृष्टि र कार्यक्रम बनाएर अगाडि बढने योजना छ । योजना केही तात्कालीन र केही दीर्घकालीन हुनेछन् ।

नास्टले देशको आवश्यकता अनुसार विज्ञान तथा प्रविधिको क्षेत्रमा अनुसन्धान गरेर देशलाई विकासको पथमा अगाडि बढाउन सशक्त भूमिका खेल्न सक्तछ ।

यस विषयको सवालमा उपयुक्त कार्यक्रम बनाउने छु । त्यसपछि अर्थ मन्त्रालयलाई विश्वास दिलाउने काम गर्छु र आवश्यक बजेट मागेर अगाडि बढने छु ।

विज्ञान तथा प्रविधिलाई प्राथमिकतामा नराखेर र आवश्यक रूपमा लगानि नगरेर यसले चाहेजति प्रभावकारी भूमिका खेल्न नसकेको हो । भारत र चीनले कुल गाह्र्यस्थ उत्पादनको २ प्रतिशत यस क्षेत्रमा लगानी गरेका छन् । हामीले नगन्य रूपमा खर्च गरेकोले यस्तो स्थिति सिर्जना भएको हो । आवश्यक बजेट नभएको हुनाले पनि दीर्घकालीन कार्यक्रम ल्याउन नसकेको हो । अब यसतर्फ काम गर्नु पर्ने भएको छ ।

नेपालमा विज्ञान तथा प्रविधिको क्षेत्रमा उल्लेखनीय काम गर्ने वैज्ञानिक तथा प्राविधिकलाई पुरस्कार दिने, विभिन्न सेमिनार तथा कार्यशालाको आयोजना गर्ने, महत्वपूर्ण प्रकाशन गर्ने आदि काम नास्टले गरीरहेको छ । अब भविष्यमा यसका अतिरिक्त अझ महत्वपूर्ण तथा आवश्यक काम गर्नु पर्ने भएको छ ।

सबै वैज्ञानिकको त्यस्तो धारणा होइन् होला, केहीको त्यस्तो होला, अथवा नहुन पनि सक्तछ । पुष्टि नभएको कुरामा केही भनी हाल्न उपयुक्त हुँदैन ।

पहिलो कुरो त्यो रकम १० हजार होइन २५ हजार हो । दोस्रो अब चाँडैनै वैज्ञानिकसित संवाद गरेर यस रकमलाई राम्ररी कार्यन्वयन गरिने भएको छ ।

साना तर केही उल्लेखनीय काम गरेर देश तथा जनताको ध्यान आकृष्ट गर्नु पर्दछ । त्यसपछि आफै नै लगानीको वातावरण सिर्जना हुन सक्तछ ।

उल्लेखनीय प्रतिफलको लागि उल्लेखनीय लगानी हुनु पर्दछ । तर त्यसको अभावमा वर्तमान स्थितिको सिर्जना भएको हो । त्यसकारण भविष्यमा उल्लेख्य लगानी गर्ने तर्फ लाग्नु पर्दछ ।

पहिले नास्ट र वीपी प्लानेटोरियमको सम्बन्ध चिसिएको थियो, अव तपाईको कार्यकालमा कसरी अगाढि बढ्छ ?

सम्वन्ध चिसिएको जस्तो मलाई लाग्दैन । भविष्यमा झन राम्रो सम्वन्ध स्थापना गर्ने तर्फ काम गर्नु पर्दछ

अमेरिकाको नासा, युरोपका ‘युरोपीयन स्पेश एजेन्सी’, रसियाजस्ता देशहरुसँग, नास्टको पहलमा के हाम्रो वैज्ञानिक जगतले संगठित रुपमा काम गर्ने अवसर जटाउन सकिन्छ  ?

यसको लागि हामीले क्षमता विकास गर्नु पर्दछ । यसको लागि समय लाग्दछ । तर प्रयास भने अहिले देखि नै शुरु गर्नु पर्दछ ।

नास्टका केहि वैज्ञानिकहरु नेपालको जैबिक प्रविधिको क्षेत्रमा रिसर्च गरिरहेको भन्ने सुनिन्छ, तर देशलाई सुहाउँदो काम भएको देखिदैन नि !

काम हुन समय लाग्दछ । चीनले सत्तरीको दशकमा आधुनिकीकरणको अभियान आरम्भ ग¥यो र अहिले प्रतिफल प्राप्त भएको छ । हामीले पनि धैर्यधारण गरेर काम ग¥यो भने काम भएको देखिने छ ।

यो एउटा राम्रो सुझाव हो । यसलाई कार्यन्वयन गर्न पर्दछ ।

त्यस्तो नाजुक अवस्था होइन । पूर्वाधारको विकास भएको छ । उच्च कोटिका वैज्ञानिक तथा प्राविधिकहरु छन् । खालि लगानी र व्यवस्थापनको खाँचो छ । यस तर्फ उन्मुख हुन सके फल दिन सकिन्छ ।