2025-09-15

प्रविधिबिना नेपालको कृषिक्षेत्र चौपटः नोबेल वैज्ञानिक

dan

काठमाडौं– सन् २०११ रसायनशास्त्रतर्फको नोबल पुरस्कार विजेता प्राध्यापक डान सेख्मेनले प्राविधिक उद्यमशीलता (टेक्नोलोजीकल इन्टरप्रेनरसिप) बिना देशको विकास हुन नसक्ने बताएका छन् । सोमबार राजधानीमा आयोजित ‘टेक्नोलोजीकल इन्टरप्रेनरसिपः कि टु वल्र्ड पिस एन्ड प्रोस्परिटी’ विषयक प्रवचन कार्यक्रममा उनले भने, ‘गुणस्तरीय शिक्षाबिना प्राविधिक शिक्षामा पहुँच बढाउन सम्भव हुँदैन । नेपालमा ७० प्रतिशत जनसंख्या कृषिमा निर्भर भए पनि यहाँको उत्पादनले धान्न सक्दैन । तर, इजरेलमा २ प्रतिशत मानिस कृषिमा संलग्न भए पनि प्रविधिको उच्च विकासले कृषि उत्पादन उच्च छ ।’

‘इजरेलमा २ प्रतिशत मानिस कृषिमा संलग्न भए पनि प्रविधिको उच्च विकासले कृषि उत्पादन उच्च छ’

१३ औं अन्तर्राष्ट्रिय क्वाजीक्रिस्टल सम्मेलन (आइसीक्यू–१३) मा सहभागी हुन नेपाल आएका उनले नेपाली वैज्ञानिक,प्राध्यापक, विद्यार्थी, कर्मचारी र पत्रकारका बीच आफ्नो वैज्ञानिक यात्राको अनुभव बाँडेका हुन् । ‘उद्यमशीलताको थालनीसँगै राम्रो इन्जिनियरिङ तथा विज्ञान शिक्षा दिनुपर्छ‚ त्यस सपना साकार पार्न स्पष्ट सरकारी नीति तथा सहयोग आवश्यक पर्छ,’ उनले भने । विभिन्न मुलुकले प्राविधिक उद्यमशीलतालाई उच्च प्राथमिकतामा राखेकाले तिनीहरूले फड्को मारेको उनको भनाइ छ ।

‘नेपालमा प्राविधिक उद्यमशीलता विकास गर्न त्यही खालको सोच, उद्यम र उचित शिक्षा चाहिन्छ । तर, उद्यमशीलताबिनै उद्यमको कुरा गर्दा उपलब्धि हासिल हुन सक्दैन,’ उनले भने , ‘शिक्षाको विकाससँगै उच्चमाध्यमिक तहका विद्यार्थी‚ इन्जिनियर वैज्ञानिक तथा विश्वविद्यालय र प्राविधिक जनशक्तिलाई सीप सिकाउनु पर्छ‚ त्यो हामीले गर्न सकेका छैनौं ।’ कुनै पनि कामको सुरुआत शून्यबाट थालनी गर्नुपर्ने उनको भनाइ छ । उद्यमलाई सफल पार्न रकम, वैज्ञानिक सोच र सरकारी नीति उत्तिकै जिम्मेवार हुने उनको विचार छ । ‘जसले शून्यबाट काम थालनी गर्छ, सुरुमा ऊ असफल भए पनि एक दिन अवश्य सफल हुन्छ । सफल भएपछि बिग विजनेस (ठूलो व्यापार) अर्थात् ‘बिग बी’ ले ठूलो रकम आर्जन गर्न सकिन्छ ।’ उद्यमशील सोच स्थापित गर्न प्रत्येक मन्त्रालयमा एकजना वरिष्ठ वैज्ञानिक हुनुपर्छ र अनुसन्धान तथा विकासका लागि ४ प्रतिशतभन्दा बढी बजेट छुट्याउनुपर्ने उनको भनाइ छ ।

कार्यक्रममा आइसिक्यु १३ का चेअर तथा लिभरपुल युनिभर्सिटीका प्राध्यापक डा. हेमराज शर्माले सहभागीलाई स्वागत गरेका थिए । डानले ‘क्वाजीक्रिस्टल’ अर्थात विशेष किसिमको ठोस पदार्थ पत्ता लगाएबापत नोबल पुरस्कार पाएका थिए । प्रवचन कार्यक्रमका लागि नेपालस्थित इजरेली दूतावास, एनआरएनए, नेपाल साइन्स फाउन्डेसनले प्रायोजन गरेका थिए भने एसियन साइन्स क्याम्प एलुम्नाई एशोसिएसन र नेपाल फोरम अफ साइन्स जर्नालिस्टले सहयोग गरेका थिए ।

आइतबारदेखि काभे्रको धुलिखेलमा सुरु भएको अन्तर्राष्ट्रिय क्वाजीक्रिस्टल सम्मेलनमा विश्वभरका करिब १ सय २६ वैज्ञानिकको उपस्थित छ । सम्मेलन बिहीबार समापन हुने आयोजकले जनाएका छन् ।

मा अद्यावधिक गरिएको

समाचार

बीमा प्राधिकरणले बीमा सर्भेयर संघसँग थाल्यो छलफल

अस्ट्रेलियामा सम्पन्न भयो सिजन मिडियाको प्रोफेशनल अचिभमेन्ट अवार्ड २०२५

आन्दोलनका क्रममा भएका भौतिक क्षतिबाट बीमा क्षेत्रमा परेको प्रभाव सम्बन्धी छलफल

संविधान र विधिको शासनबाट विचलन नहुन सभामुख र राष्ट्रिय सभा अध्यक्षको आग्रह

वैज्ञानिकहरूद्वारा कार्बन उत्सर्जनलाई उपयोगी रसायनमा रूपान्तरण गर्ने प्रविधि विकास

बत्तिसपुतलीबाट यस्तो देखियो खग्रास चन्द्रग्रहण

जय नेपालमा यामाहा ब्लु फेस्ट आजदेखि सुरु, एक्सचेन्ज अफरको घोषणा

काठमाडौँमा राष्ट्रिय अनौपचारिक शिक्षा सम्मेलन सम्पन्न

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Subscribe to our newsletter!

अन्तर्वार्ता

‘समाज उत्थान र मर्यादित बनाउन शिक्षाको महत्त्वपूर्ण भूमिका हुन्छ’

‘शिक्षण सामाजिक उत्तरदायित्व बोकेको मर्यादित पेसा हो’

सम्बन्धित सामाग्री

बीमा प्राधिकरणले बीमा सर्भेयर संघसँग थाल्यो छलफल

अस्ट्रेलियामा सम्पन्न भयो सिजन मिडियाको प्रोफेशनल अचिभमेन्ट अवार्ड २०२५

आन्दोलनका क्रममा भएका भौतिक क्षतिबाट बीमा क्षेत्रमा परेको प्रभाव सम्बन्धी छलफल

संविधान र विधिको शासनबाट विचलन नहुन सभामुख र राष्ट्रिय सभा अध्यक्षको आग्रह

वैज्ञानिकहरूद्वारा कार्बन उत्सर्जनलाई उपयोगी रसायनमा रूपान्तरण गर्ने प्रविधि विकास

बत्तिसपुतलीबाट यस्तो देखियो खग्रास चन्द्रग्रहण

जय नेपालमा यामाहा ब्लु फेस्ट आजदेखि सुरु, एक्सचेन्ज अफरको घोषणा

काठमाडौँमा राष्ट्रिय अनौपचारिक शिक्षा सम्मेलन सम्पन्न

×