पहिलो प्रयास सफल भएमा उक्त यानले ५७ ग्रामको खनिज पदार्थ लिएर पृथ्वी फर्किनेछ

–उपेन्द्र ढुंगाना

काठमाडौं । अमेरिकी अन्तरिक्ष संस्था (नासा)ले क्षुद्रग्रहबाट पहिलो पटक खनिजको नमुना ल्याउन लागिएको छ ।

‘ओसाइरिस रेक्स’ नाम दिइएको यानले बेन्नु नामको क्षुद्रग्रहबाट कम्तिमा ५७ ग्रामको खनिज पदार्थ लिएर पृथ्वी फर्किने नासाले जनाएको छ ।

भविष्यमा क्षुद्रग्रहहरु खानीको स्रोत बन्ने विश्लेषण छ । नासाका अनुसार सन् २०१६ सेप्टेम्बर ८ मा प्रक्षेपण गरिएको थियो ।

उक्त भू–उपग्रहले पृथ्वीभन्दा सात करोड माइल परको बेन्नु क्षुद्रग्रहको नजिक पुग्न दुई वर्ष अर्थात् सन् २०१८ डिसेम्बर ३ मा पुग्न सफल भएको थियो ।

समतल सतह नभएको उक्त क्षुद्रग्रहमा नासाले पठाएको यान अवतर गर्न कठिन भएपछि, छनोट गरिएका चार क्षेत्र मध्य कुनै एक क्षेत्रमा सन् २०२० सम्म अवतरण गर्ने लक्ष्य लिएको छ ।

नमुना संकलन गरेर पृथ्वीमा ल्याउने बाहेक हाम्रो सौर्यमण्डलमा गह्र तथा क्षुुद्र गहको उत्पत्तिमा अध्ययन गर्ने छ । त्यहाँबटा सकलन गरेर ल्याएको नमूना खानिजको भए नभएको जानकारी प्राप्त गर्ने नासाले जनाएको छ ।

सन् २०२३ सेप्टेम्बरसम्म खनिजको नमुना लिएर फर्कने उद्देश्य लिएको उक्त यान अहिले क्षुद्रग्रहमा अवतरण गर्न नासालाई निकै चुनौती भइरहेको छ ।

अरिजोना विश्वविद्यालयका वैज्ञानिक दान्ते लौरेताकाले भन्छन्, ‘बेन्नु क्षुद्रग्रह नजिक पुग्दा हामीले सोचेको भन्दा फरक सतह दखियो । त्यसकारण ‘ओसाइरिस रेक्स यानले चुनौतीको सामना गरेरै अवतरण गर्न सक्षम हुनेछ ।’ उनी मिसन टोलीका मुख्य अन्वेषक हुन् ।

अभियानका परियोजना प्रवन्धक रिच बर्न्स अनुसार यानलाई सफल अवतरण गर्न वैज्ञानिक समूहलाई थप मिहिनेत गर्नु परिरहेको छ ।

‘पृथ्वीमा खनिज पदार्थहरु उत्खनन गर्दा पर्यावरण मास्नु पर्ने हुन्छ,’ परियोजना प्रवन्धक रिच बर्न्स भन्छन्, ‘त्यसकारण यस किसिमको अभियान सफल भएमा क्षुुद्र ग्रह भरपुर उपयोग गर्न सकिन्छ । खनिज उत्खनन्मा लागेका ठूला व्यापारीहरूका लागि यो अभियोन निकै चासोको विषय बनेकोे छ ।’

यो अभियान सफल भएमा भविष्यमा अन्तरिक्षमा पाइने थुप्रै क्षुद्रग्रहहरुबाट प्रशस्त खानी उत्खनन गर्न सकिन्छ ।