काठमाडौं । दिउँसोको १ बजेर ५० मिनेट जाँदा स्वयम्भूको ठीक माथि सूर्यलाई कालो रेखीले घेरिएको तस्वीर सामाजिक सञ्जाल देखियो ।

यस्ताे दृश्य एक प्रकारको ‘सिरस’ बादलले गर्दा देख्न सकिने वैज्ञानिक कारण छ ।

करिब २० हजार फिटमाथि पातलो सिरस बादलले सूर्यको प्रकाशलाई अवरोध सिर्जना गर्दा सूर्यको वरिपरी रेखी देखिन्छ ।

वादलमा भएका स-साना वरफका टुक्रामा सौर्य प्रकाश अपवर्तन हुँदा रेखी पैदा हुन्छ ।

त्यस्तै रातको समयमा चन्द्र प्रकाश सिरस बादलले अवरोध गर्दा चन्द्रमाको वरिपरि ‘रिङ’ देखिन्छ ।

सिरस वादलको उत्पत्ति

समुन्द्री सतबाट ४ हजार मिटरमाथि जलवाष्फ जम्मा हुँदा सिरस बादल बन्ने गर्दछ । योक्रम १२ हजार मिटरसम्म कायम हुन्छ ।

विभिन्न वैज्ञानिक अनुसन्धानअनुसार सिरस बादल पृथ्वीको वायुमण्डल बाहेक मंगल,  वृहस्पति र शनि ग्रहमा पैदा हुन्छ।

घुर्मीएको कपालजस्ता देखिने यस्ता वादल, जव पातलो अल्पपारदर्शी काँचजस्तो रुपमा परिवर्तन हुन्छन् त्यस वेला सूर्यबाट आएको प्रकाशलाई कम परावर्तन गर्ने र पृथ्वीबाट परावर्तन भएका विकिरण बढी सोस्ने काम गर्दछ ।

यो वादल तीनसय मिटर चाक्लो हुँदा करिब ९ प्रतिशत सौर्य प्रकाश परावर्तन गर्नेछ । त्यस्तै यसले पृथ्वीबाट परावर्तन भएको करिब ५० प्रतिशत विकिरण रोक्ने काम गर्दछ । त्यतिबेला पृथ्वीको तल्लो वायुमण्लीय तापक्रम औसत १० डिग्रि सेल्सियस हुने वैज्ञानिक अनुसन्धानले देखाएको छ ।