विश्वराज गौतम

न्यूरालिङ्क कम्पनीका सञ्चालक इलोन मस्कले मानिसको मष्तिस्कमा जोड्न मिल्ने न्यूरो ट्रान्समिटरको प्रर्दशन गरेका छन् । सो न्यूरो ट्रान्समिटरको नाम ‘दि लिङ्क’ राखिएको छ । नयाँ प्रविधिको बारेमा जानकारी हासिल गर्न न्यूरोन, न्यूरोट्रन्समिटर र द लिङ्क बुझ्न आवश्यक छ ।

न्यूरोन
हाम्रो मष्तिस्क लाखौँ साना स्नायु कोष ‘न्यूरोन’ बाट बनेको हुन्छ । यी स्नायु कोष लामा हाँगा भएका र एक अर्कासँग जोडिएका हुन्छन् । हाम्रो शरीरको संवेदना एक स्थानबाट अर्काे स्थान सम्म पु¥याउन मुख्य भूमिका खेल्ने गर्दछन् । बिद्युतीय तरङ्गको जस्तै ‘सिनाप्टिक ट्रान्समिस’को माध्ययमबाट यसरी मष्तिस्कको सूचना शरीरसम्म र शरीरबाट मष्तिस्क सम्म पुग्ने गर्दछ ।

न्यूरो ट्रान्समिटर
यी एक न्यूरोन र अर्को न्यूरोन वा कोष वा ग्रन्थीबीच सूचना दिने रसायनिक संवाददाता हुन् । यो प्रक्रियालाई ‘सिनाप्टिक ट्रान्समिसन’ वा ‘न्यूरो ट्रान्समिसन’ भनिन्छ ।

दि लिङ्क
यो न्यूरालिङ्क कम्पनीद्घारा निर्मित कृतिम न्यूरो ट्रान्समिसन गर्ने उपकरण हो । यो हेर्दा क्यारामको सानो गोटी जस्तो देखिन्छ । यसलाई तारविहिन चाजिङ्ग (इन्डक्टीभ चार्जिङ्ग) गर्न सकिन्छ । एक पटक चार्ज गरिसकेपछि दिनभरी चार्ज टिक्ने मस्कले बताएका छन् । उनका अनुसार लिङ्कले मष्तिस्क र हरेक दिन प्रयोग गर्दै आएको प्रविधीबीच सम्बन्ध स्थापित गर्नेछ । यसको माध्यमबाट मोवाइल, ल्यापटप जस्ता उपकरणहरु मानिसको सोचबाट नियन्त्रण गर्न सकिने बताइएको छ ।

लिङ्क कहाँ जोडिन्छ
न्यूरालिङ्क कम्पनीका सञ्चालक तथा विश्वको सबैभन्दा धनी कार कम्पनी टेस्लाका सीईओ ईलोन मस्कका अनुसार यो खप्परको माथिल्लो सतहमा जोडिनेछ । लिङ्कलाई आधुनिक सर्जिकल रोबोटबाट मष्तिस्कमा जडान गरीने छ । यसलाई जोड्न करिव १ घण्टा समय लाग्ने बताइएको छ । जडानपश्चात् बिना आराम काममा जान सक्ने बताइएको छ ।

लिङ्कको महत्व
लिङ्कमा प्रयोगबाट शरीरको चाप, ताप, मुटुको धड्कन नाप्ने देखि संगित सुन्नेसमेत व्यबस्था छ । जसले तपाईंको मोवाइल तपाईंको मष्तिस्क भित्र रहे जस्तै भान हुनेछ ।

निर्माता कम्पनीका अनुसार यसको पहिलो उद्देश्य अन्धोपन हटाउने, मष्तिस्क सम्बन्धि रोगहरु जस्तै डिप्रेसन, एडिक्सन, एन्जाइटी, अल्जाइमर, पार्किन्सन र पक्षघात भएकालाई चेतना दिने रहेको छ । यसको नियन्त्रणपछि त्यस्ता समस्या भएका मानिसहरु हिडडुल गराउन सकिने मस्कले भनाइ छ ।
उनका अनुसार यसको माध्यमले मानिसको भित्रि मष्तिस्कका आयामहरु पत्ता लगाउने सहज हुनेछ । यसको प्रयोगले गायन, चित्रकला मा उपलब्धि हुने दावी छ । त्यसका अलवा यसले धेरै न्यूरोसम्बन्धी समस्याहरु जस्तै अन्धोपना, बहिरोपना, पक्षघात, स्मरण क्षमतामा ¥हस, स्ट्रोक आदि समाधान गर्नमा भूमिका खेल्ने छ ।

सुँगुरमा दि लिङ्गकको सफल परिक्षण गरीसकेका छन् । उक्त सुँगुरको न्युरोनको सिनाप्सको अध्ययन गर्न र उनीहरुको चालको अनुमान गर्न सफलता प्राप्त गरिसको उल्लेख छ ।

लिङ्कको भविष्य
भविष्यमा यसलाई मानिसको सम्झने ‘मेमोरी’को रुपमा राख्न र पुन प्रयोग गर्न सकिने खालका हुनेछ । मेमोरीलाई अनलोड, ब्याकअप गर्न र हिन्दी सिनेमा रावणमा जस्तै रोबोटमा अपलोड गर्न सकिनेछ ।

टेलिपाथी अर्थात कसैको मनमा कुरा वा सोच थाहा पाउने वा मनमनै संवाद गर्न सकिने हुन सक्नेछ । आफ्नो मष्तिस्कको मेमोरी वा यादलाई जस्ताको तस्तै पुनः चलाउन सकिने मस्कले उल्लेख गरेका छन् ।

स्रोत: न्युरालिङ्क, क्वीनसल्याण्ड ब्रेन इन्सिच्युड, सिनेट